ELMA ÇEŞİTLERİ
Gül ailesinden olan bitkinin meyvesi yenir. Elma Avrupadan Orta Asya ya kadar her yerde yetişir. Dünya üzerinde 1200 yakın elma ağacı çeşitleri vardır. Ülkemizde yaklaşık 350 tane elma çeşidi olduğu söylenir. 10 metreye kadar yükselebilen beyaz ve pembe çiçekli bir ağacın meyvesidir.
Tadı ve rengi yetiştiği yörelere göre değişir. Taze meyve olarak tüketilmekte sirke, şarap ve meyve suyu, yemeklerde, tatlılarda sıkça kullanılır. Hoş kokulu, ferahlık verici olmasının yanında besin değeri son derece yüksektir. Türkiye’nin en tanınmış elma çeşitleri Amasya, Ferik ve Çakırdak’lıdır. Bunların dışında Golden ve Starking gibi yabancı elma cinsleri de ülkemizde yetiştirilmektedir.
Bugün dünyadaki elma çeşitlerinin sayısı 6 500’ü aşmakta olup, Türkiye’de ise bu sayı 460’ı bulmaktadır. Bunlar arasında kalite, verim yönünden yüksek ve ticari anlamda yetiştiriciliği yapılanların sayısı çok azdır.
Elma çeşitleri yetiştircilik alanlarında yüzyılların doğal seleksiyonu, tesadüf çöğürlerin ve kendiliğinden olan mutasyonlarla meydana gelmişlerdir. Bugünkü modern elma yetiştiriciliğinde ise, melezleme ıslahı yolu ile kalite ve verim yönünden çok üstün çeşitler elde edilmiştir.
Meyvecilikte kullanılan gerek anaç ve gerekse çeşidin gelişme kuvveti azaldıkça bir başka deyişle ağaç bodurlaştıkça yoğun (sık dikim) meyveciliğe doğru adım atılmış olur. Yoğun meyvecilikte is birim alanda daha fazla sayıda ağaç kullanıldığı için daha yüksek verim elde edilir. Bodur ağaçlardan kurulmuş meyve bahçelerinden erken yaşta ürün alınır. İş gücü ve yapılan masraflar azalır, kültür ve bakım uygulamaları kolaylaşır ve daha kaliteli meyve üretimi mümkün olur. Bodur elma ağaçları ise ya zayıf anaçlar kullanarak yada yarı bodur gelişen “spur” tipi çeşitler kullanmak sureti ile elde edilebilmektedir. Türkiye’de Starking Delicious ve Golden Delicious’un spur mutantları olan Starkrimson Delicious ve Starkspur Golden Delicious geniş ölçüde yetiştirilmektedir.
Spur tipi elmalar, gelişme özelliklerinden dolayı bakım işlerini kolaylaştırmaktadır. Özellikle zayıf gelişmeleri ve erken meyveye yatmaları nedeni ile yetiştiriciler tarafından çok ilgi görmektedir. Bunlar erken yaşta ve hemen dikimin ertesi yılı bile meyve verdiklerinden, kuruluş masrafları daha kısa zamanda karşılanmaktadır.
Yalova Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü’nde yapılan bir seri çalışmada dünyanın bilinen önemli bazı elma çeşitleri ile ülkemizde yetiştiriciliği yapılan elma çeşitleri denenmiş ve bunlardan en iyi sonuç verenler ümit var olarak seçilmişlerdir. Bunların üretim kuruluşlarında damızlıkları kurulmuş olup, ülke çapında yetiştiricilere dağıtımı yapılmıştır.
|
|
|
|
|
|
| Kökeni: | Yeni Zellanda da 1952 yılında tesadüfen çöğür olarak bulunmuştur. |
| Meyve Özellikleri: | Tatlı ekşi, aroması çok iyi, gevrek, cezbedici bir tadı vardır. Konik şeklinde orta iriliktedir. Sarı zemin üzerinde alev rengindedir. |
| Ağaç özellikleri : | Zayıf gelişir, spur tip büyür, erken çiçek açar. Erken meyveye yatar, bol meyve verir, seyreltmek gerekir. |
| Tozlayıcıları : | Kendine verimlidir. |
| Hasat Zamanı : | Ekim sonudur. Fujiden önce olgunlaşır. |
| Anaçlar : | M9, BUD9, EMLA26, M7, MM106 |
|
|
|
|
|
|
|
|
| Kökeni: | Ralls Jannet x Red Delicious melezidir. |
| Meyve Özellikleri: | Sarımsı kabuk üzerine portakal kırmızısı akıntılar, beyaz etli, gevrek suludur. Orta büyüklükte ve büyük olmaktadır |
| Ağaç özellikleri : | Kuvvetli gelişir, her yıl detaylı budama yapılmalıdır. |
| Tozlayıcıları : | Kendine verimlidir. Aynı zamanda çiçek açan diploid çeşitler ve Golden Delicious, Mondial Gala ile Breaburn tozlayıcısıdır. |
| Hasat Zamanı : | Geç dönem olgunlaşır. |
| Anaçlar : | M9, M26, M7, MM106 |
|
|
|
|
|
|
|
|
| Kökeni: | ABD orjinli olup, 1890′da bulunmuştur. |
| Meyve Özellikleri: | Altın sarısı, silindirik-konik ve yüksek kaliteli.. Eylül ayının son haftasında hasat edilir. Soğuk hava deposunda Mart ayına kadar saklanabilir. Tüm bölgelere uyar |
| Ağaç özellikleri : | Orta kuvvette, yarı dik, yayvan ve verimli |
| Tozlayıcıları : | Elstar, Fuji, Gala, Granny smith, Idared |
| Hasat Zamanı : | Eylül’ ün ikinci haftasında toplanır. |
|
|
|
|
|
|
|
| Kökeni: | 1800′ün başında Avustralya’da tesadüfen bulunan bir çeşittir. |
| Meyve Özellikleri: | Meyveleri orta iriliktedir. Yeşil renkli olmasına rağmen güneşi bol olan yörelerde alev rengi yanak olur. |
| Ağaç özellikleri : | Kuvvetli ve dik büyür. |
| Tozlayıcıları : | Kendine verimlidir. |
| Hasat Zamanı : | Ekim sonudur. |
| Anaçlar : | M9, M26, M7, MM106 |
|
|
|
|
|
|
|
|
| Kökeni: | Jonathan x Golden Delicious melezidir. |
| Meyve Özellikleri: | Sulu, tatlı ve Golden Delicious’tan biraz asitlidir. Sarı zemin üzerine %30-70 arası kırmızı çizgili olup soluk kırmızı turuncudur. Güneşi bol olan yerlerde daha kırmızı olur. Çok iridir. Bodur anaçlar üzerinde biraz daha küçük habitüs yapar. Meyveleri, konik ile yuvarlak arası olup fazla seyreltme yapıldığında çok iri olur. Erken yaşlarda verime başlar. Normal depolarda 2-3 ay, kontrollü atmosferli depolarda 6-9 ay depolanabilir. |
| Ağaç özellikleri : | Çok kuvvetli ve yayılarak büyür, orta mevsimde çiçek açar. |
| Tozlayıcıları : | Granny Smith, Red Delicious, Delcorf, Discovery, Gala, Fuji |
| Hasat Zamanı : | 15-20 eylül (çiçeklenmeden itibaren 140 ila 160 gündür.) |
| Anaçlar : | M9, M26, M7, MM106 |
|
|
|
|
|
|
|
|
| Kökeni: | Orange Red x Golden Delicious melezidir. |
| Meyve Özellikleri: | Meyve eti sarımsı, sulu ve serttir. Sarı zemin üzerine kırmızıdır. |
| Ağaç özellikleri : | Kuvvetli fakat dalları açıldığında yarı yayılarak büyür. İdaresi kolay bir ağaç yapısına sahiptir. Bodur anaçlar üzerinde kuvvetli büyümesi kontrol edilebilir. Sürekli yüksek miktarda ürün elde edilir, seyreltme ile meyve niteliği artar. |
| Tozlayıcıları : | Diploid bir çeşittir. Kendine verimli olup iyi bir tozlayıcıdır. Ayrıca Idared, Fuji, Breaburn, Granny Smith ve Elstar tarafından tozlanır. |
| Hasat Zamanı : | Erkenci bölgelerde temmuzun ortasından sonuna doğru diğer bölgelerde ise ağustos ayı ortalarına kadar hasat yapılabilir. |
| Anaçlar : | M9, M26, M7, MM106 |
|
|
|
|
|
|
|
|
| Kökeni: | |
| Meyve Özellikleri: | Orta iri, koyu kırmızı, sulu ve lezzetlidir. Eylül ayının son haftası olgunlaşır. Uzun süre depolanır ve her bölgede yetişir. |
| Ağaç özellikleri : | Küçük-orta kuvvette, yüksek verimli. |
|
|
|
|
|
|
|
| Kökeni: | Starking Delicious mutantıdır. |
| Meyve Özellikleri: | Meyveleri orta irilikte olup, sulu, lezzetli ve aromalıdır. Meyveleri oldukça iridir. Ortalama 80 mm . çapında 235 gr. ağırlığındadır. |
| Ağaç özellikleri : | Zayıf gelişir, dik büyür. Dalları 45 o lik açıyla büyütülmelidir. Spur bir çeşittir. |
| Tozlayıcıları : | Golden Delicious |
| Hasat Zamanı : | Eylül ayı sonu. |
| Anaçlar : | M9, M26, M7, MM106 |
|
|
|
|
|
|
|
|
| Kökeni: | Avrupa |
| Meyve Özellikleri: | Çok iri ve parlak krmızı yeni bir varyetedir.Et rengi beyaz sert ve gevrek yapıdadır. |
| Ağaç özellikleri : | |
| Tozlayıcıları : | |
| Hasat Zamanı : | Ağustos ayı sonu. |
| Anaçlar : | M9, M26, M7, MM106 |
|
|
|
|
|
|
|
|
| Kökeni: | |
| Meyve Özellikleri: | Erkenci, orta-büyük,canlı kırmızı, tatlı-ekşidir. Ağustos ayının ilk haftası olgunlaşır. Uzun süre depolanmaz. Her bölgede yetişir. |
| Ağaç özellikleri : | Güçlü, üretken, erken meyve verme. |
|
|
|
|
|
|
|
| Kökeni: | |
| Meyve Özellikleri: | Parlak, canlı kırmızı ve lezzetlidir. Eylül ayının son haftası olgunlaşır. Depolamaya uygundur ve her bölgede yetişir. |
| Ağaç özellikleri : | Orta iri ve üretken. |
|
